www.plankenloodsje.nl
Wij gaan weer naar school, de vakanties zijn weer afgelopen.
40 jaar geleden…
Zette de webmeester zijn
eerste stappen over de drempel van 't Plankenloodsje.
Hoog tijd om eens wat herinneringen op te schrijven:
Vervoer naar school
Tegenwoordig worden de leerlingen die voor het eerst naar school gaan, gebracht
door de moeders, al dan niet met de auto, maar in augustus 1971 ging
ondergetekende vanaf de Steenwetering (bi'j Padberg achteruut) op de fiets, over
de toen splinternieuwe Kranenburgweg, (nu Hermelenweg) onderweg met Hillie Seine, Frits Emmink
(waren 2 jaar ouder) en Harm Jan Seine. Het was ca. 2,5 km fietsen.
Bij het tunneltje tegenover de school werden we dan opgewacht door meester De
Jong, die ons dan veilig de Kranenburgweg over loodste.
Er is altijd licht aan het eind van de tunnel.....
Tussen de middag en bij
het uitgaan van de school werd dat ook gedaan.
In de eerste jaren fietste ik met bovengenoemden, Hillie Seine, Frits Emmink, en
Harm Jan Seine. Als je tegen de wind in niet meer mee kon komen, werd je door de
oudere kinderen geduwd. De kleintjes fietsten altijd aan de kant met een groter
kind naast zich. Later fietste ik meestal in gezelschap van de kinderen Aalbers
en/of Stolte. Het verkeer op de Kranenburgweg was niet erg druk, een enkele
auto, trekker of bus. Het meeste verkeer zat op de snelweg ernaast.
Voor zover ik weet werden we alleen met zeer slecht weer (sneeuw/gladheid) met
de auto gebracht. Meestal kon ik dan meerijden met de auto van Dick Aalbers, een
Peugeot 504 stationcar.
Op school
Wij kwamen eerst in de klas bij meester Feite Jan De Haan.
Hij was de opvolger van juf Tuininga, die net een jaar daarvoor met pensioen was gegaan. Meester de Haan kwam volgens mij net van de Kweekschool en begon aan zijn eerste baantje. Hij gaf les aan de klassen 1 t/m 3. Meester (Bouke) De Jong was de hoofdmeester en gaf les aan de klassen 4 t/m 6.
Hij woonde naast de school.
Ik begon in een klas met 11 kinderen, voor deze school een vrij grote klas.
Het waren: Koert Aalbers, Christina Klappe, Johan Klompan, Theo ten Klooster,
Rudi Koers, Bert van der Linde, Inge Oegema, Nico Reuvekamp, Harm Jan Seine en
Siny Snel.
Van deze 11 waren er maar 2 of 3 daarvoor naar de kleuterschool geweest. De
dichtstbijzijnde was in Berkum. Ik herinner mij nog een uitspraak van een moeder
van een klasgenoot: "Nargens goed veur, die kleuterschoele, doar wörd ze
veul te wies." Tijden zijn veranderd…….
Zelf zat ik ook niet op de kleuterschool, maar ben in mijn jonge jaren opgevoed
met o.a. Kleutertje Luister op de (buizen)radio. (Sesamstraat bestond toen nog
niet)
We waren altijd ruim op tijd
en voor de school begon, werd er altijd even gespeeld op het ruime schoolplein
en/of het grote grasveld met bossingel. Als het tijd was (9.00 uur) blies
meester de Jong op een fluitje en werd je geacht naar binnen te gaan. In het
begin moesten wij ons, voor het naar binnen gaan, nog in rijen per klas
opstellen. Klas 1 t/m 3 stond rechts van de ingang (lokaal meester de Haan),
klas 4 t/m 6 links (berghok). Klas voor klas mochten we dan naar binnen. Na een
tijdje werd dit al afgeschaft en kon je gewoon naar binnen lopen.
In de lange gang kon je dan de jassen en eventueel klompen (liepen we in die
tijd ook nog wel eens op) parkeren.
Het lokaal van meester De Haan was direct rechts vooraan, dan kreeg je een lokaal
wat gebruikt werd als handenarbeidlokaal en bergplaats en het achterste lokaal
was van meester de Jong. Links was eerst een bergplaats, o.a. voor gym
attributen, dan een rijtje WC-s en halverwege een wasbak. Achteraan was nog een
vergaderkamer, waar o.a. ook de schoolarts gebruik van maakte, voor de 1 of 2
jaarlijkse APK keuring van leerlingen.
De inrichting was al redelijk modern: er was al CV (op olie) en de houten
kozijnen zijn in die tijd vervangen door aluminium kozijnen. En er was al een TV
(zwart-wit met wel 6 kanalen!), die een enkele keer gebruikt werd om School TV te
bekijken.
's Morgens werd er begonnen
met gebed, een verhaal uit de Bijbel en het zingen van enkele Psalmen of
Gezangen.
Het speelkwartier was van 10.30 tot 10.45. De meesters gingen dan koffiedrinken
in het huis van meester De Jong.
Tussen de middag was er een uur pauze en gingen enkelen die vlakbij school
woonden naar huis. De meesten bleven over en aten hun meegebrachte boterhammen in de klas op.
De meesters bleven daar gewoon een kwartiertje bij zitten. Daarna werd je geacht naar buiten te gaan spelen,
dan konden de meesters pauze houden. Als er problemen waren, kon je gewoon bij
het huis van meester De Jong aanbellen. Van overblijfmoeders
had nog nooit iemand gehoord.
Van meester De Haan weet ik nog dat hij in een Eend reed. Later werd die Eend ingeruild
voor een Renault 5. De meester was zo trots op zijn nieuwe auto, dat hij hem het
schoolplein opreed en wij hem van binnen en buiten mochten bekijken.
Ook weet ik nog dat hij in die tijd trouwde. Met het hele spul zijn we toen nog
naar Epe geweest, naar Dennenheuvel, (met dank aan collega Bertus voor de juiste
naam) waar de receptie gehouden werd. Toen de meester daarvoor nog bezig was met
het inrichten van zijn huis, mochten wij tussen de middag om de beurt met een
paar man mee in de Eend naar Zwolle om dit te bekijken.
Verder herinner ik mij van de eerste jaren niet zoveel. Mijn rapport vermeldt
o.a. dat ik "wel eens wat slordig was". Het zal wel…
Vanaf de 4e klas kwamen wij
bij meester De Jong te zitten, die in 1960 meester De Vos opgevolgd was. Hij was
een echte Fries en afkomstig van de boerderij. Een kort, stevig mannetje. Hij
liep altijd in een colbert met stropdas. Onder het lesgeven door rookte hij
gewoon voor de klas. (moet je tegenwoordig proberen….) Ik herinner hem mij als
streng, maar rechtvaardig.
Vanaf die tijd moesten wij ook "versjes" (Psalmen en Gezangen) uit het
hoofd leren en die moest je dan op maandagmorgen voor de klas opzeggen. Op
dezelfde manier ging het met de Tafels.
We kregen o.a. les in Taal, Rekenen, Aardrijkskunde, Geschiedenis, Bijbelse
Geschiedenis en Natuurkunde.
Tsja... wie kon er nu eigenlijk rekenen? (zakjapanner liegt niet)
Bij een aantal vakken kalkte de meester, tussen het roken door, hele teksten op het bord, die wij dan weer over moesten schrijven in een schrift. Als het bord vol was, veegde hij het schoon, stak een nieuwe sigaret op en begon hij weer opnieuw. Lijkt primitief en simpel, maar zo leerde je wel (begrijpend) lezen en en in een redelijk tempo schrijven. Bij Aardrijkskunde werden ook dia's vertoond, waarbij de meester dan het een en ander vertelde. Van elke provincie was er een serie met kenmerken van zo'n provincie. Aan de wanden hingen nog de bekende oude schoolplaten, zoals van Nova Zembla, natuur enz. Er stond een hele kast vol mee.
Verder was er elke week een Dictee.
Op donderdagmiddag kregen de
jongens extra rekenles en handenarbeid, wat meestal bestond uit wat klooien met
klei of figuurzagen. De nieuwe borden met Plankenloodsje zijn in mijn tijd door
de leerlingen gemaakt. De meisjes kregen handwerkles; breien, naaien en haken.
Emancipatie stond in die jaren nog in de kinderschoenen. (wij trouwens ook)
Volgens mijn rapport kon ik wel aardig meekomen, alleen schrijven was niet om
over naar huis te schrijven. (gelukkig hebben we tegenwoordig een PC)
Straffen
In onze tijd mochten de
leerkrachten al niet meer slaan. Als straf werd je in de hoek gezet, of op de
gang. Nablijven en strafregels schrijven kwam ook wel voor. In het ergste geval
ging er een telefoontje richting ouders of kwam de meester persoonlijk langs.
Als je pech had, dan kreeg je thuis ook nog een portie klappen. (en terecht,
tegenwoordig schijnt de leerkracht vaak de klappen te moeten krijgen….)
Op een keer was er een
boerenprotest, boeren hadden wegen en kruisingen geblokkeerd met trekkers. Zo
ook de kruising Hessenweg (afslag Ommen). Tussen de middag zijn daar even wat
jongens uit de hoogste klassen gaan kijken. Die werden dan ook op het matje
geroepen bij meester De Jong.
Ook werden er een keer wat jongens betrapt op roken in de bosjes. Gelukkig was
ik daar zelf niet bij. Mijn maat, (ik noem even geen naam) met wie ik in de vrije
tijd wel eens stiekem rookte, wel. Die waren uiteraard ook flink de klos, want
hoewel de meester zelf het slechte voorbeeld gaf, werd dit niet getolereerd.
Spelen
Rondom de school was er een ruim schoolplein (tegels en grind met zandbak) met
een paar bomen en een fietsenhok van blikken golfplaten.
Daaromheen een ruim grasveld met een bossingel. Vlak achter de school stonden een paar ijzeren klimrekken. Ruimte genoeg dus.
Wat deden we zoal: knikkeren, voetballen (er stonden een paar houten doelen),
verstoppertje, hutten bouwen enz.
Gym bestond meestal uit een soort slagbal, een bal zover mogelijk het veld in
slaan of schoppen en dan zoveel mogelijk honken ver zien te komen. Meester De
Jong zat er dan met een schrijfblok bij (te roken).
Ook gingen we 1x per week schoolzwemmen in het Aa bad in Zwolle. We gingen dan met de bus, samen met de Gereformeerd Vrijgemaakte school uit Berkum (met elkaar zwemmen mocht wel, bij elkaar op school niet. Ik snap dat nog steeds niet) Met een beetje mazzel had je dan, als je van school afging, je A en B diploma.
Elk jaar gingen we op schoolreisje. De hele school (in die tijd 50-60 kinderen) paste met gemak in 1 bus. Als begeleiding gingen enkele ouders of bestuursleden mee. Een paar bekende bestuursleden uit die tijd waren: H. van der Linde en B. Fransen. Bestemmingen die ik mij zo herinner waren: Arnhem (Westerbouwing), Avonturenpark Hellendoorn, Appelscha en Norg.
Met de Kerst waren er de bekende Kerstvieringen. Dat gebeurde altijd in het lokaal van meester De Haan. Daar werden dan door de meesters en oudere kinderen de nodige stoelen naartoe gesleept. Ook moeders en kleuters waren dan welkom. Je kreeg dan altijd een boek (hier o.a : Dik Trom, Kameleon en De slag om de Noord) en wat fruit mee.
Ik herinner mij nog dat we daar een keer naar toe reden met de witte Fiat 500 van buurvrouw Van der Veen en dat toen net de treinkaping in Wijster speelde of net was beëindigd. (even opgezocht: was in 1975)
Ook was er een soort bibliotheek, (kast in middenlokaal) waar je elke week boeken kon lenen. Boeken die ik mij zo herinner waren: de Kameleon serie en Snuf de hond. En een serie boeken die rond het Friese dorp Anjum speelden in de Tachtigjarige oorlog, de Franse tijd en de Tweede Wereldoorlog.
De opvolger van meester De Haan was meester Houddijk, door ons steevast Houtduif genoemd. In onze plattelandsogen een wat alternatieve figuur. Ik meen mij te herinneren dat hij van de PSP (later opgegaan in GroenLinks) was. Van hem hebben we een keer computerpapier gekregen, iets wat we toen heel bijzonder vonden.
In de zesde klas werden wij wel eens ingeschakeld om kinderen uit de eerste klas bijles te geven in lezen. Voor "leesmoeder" spelen dus. Wij werden in de 6e klas klaargestoomd voor het voortgezet onderwijs met extra lessen in rekenen en taal. Tegenwoordig is de CITO toets van groot belang. Die was er toen ook al, maar meester De Jong deed daar niet zoveel op uit. Hij ging meer af op zijn eigen ervaring.
Bij afwezigheid van meester Houddijk, werden we een keer met 2 man als leerkracht/toezichthouder aangesteld voor klas 1, 2 en 3. Dat was snel gebeurd, want het werd (uiteraard) een zootje.
Ik herinner mij nog een uitspraak van een leerling, die bij de meester moest melden dat zijn broertje ziek was. Broertje had volgens hem last van Kopziekte (een ziekte die bij koeien schijnt voor te komen)
In 1977 had ik er 6 jaar
Plankenloodsje op zitten en ging naar Mavo De Rank in Nieuwleusen.
Begin 1978 zijn we naar (de grote stad) Nieuwleusen verhuisd.
Helaas heeft de gemeente Zwolle in hun oneindige wijsheid de school afgebroken en de buurt naar de kl…. geholpen door er de Hessenpoort van te maken. Ik vraag mij af of dat niet anders gekund had…….
Situatie Plankenloodsje 2011
Dankzij de medewerking van zeer velen hebben we gelukkig nog deze website. Als ik bv. eens om een foto vroeg, dan werd die spontaan achter de lijst vandaan gehaald en meegegeven, soms kreeg ik zelfs een heel fotoboek mee! (uiteraard kregen ze die, na scannen, weer terug) Helemaal geweldig, en iedereen nogmaals bedankt daarvoor! (uiteraard is nog steeds materiaal welkom)
Tegenwoordig woon ik weer op
het platteland (blijft trekken, waar heb ik dat pas meer gehoord….), in een
buurtschap waar tot mijn verbazing nog 3 a 4 mensen wonen die ook
op 't Plankenloodsje hebben gezeten. Sterker nog: mijn naaste buurman zat er
ook!
Henry Schuurman, augustus 2011/update 2021.
En hierbij nodig ik meteen mijn oud-klasgenoten uit om hun verhaal en/of aanvullingen te schrijven en te mailen naar: plankenloodsje@outlook.com Dan plakken we die hier zo onderaan.